راهنمای بازدید از برترین بازارهای سنتی ایران

بازار قلب تپنده هر شهر بوده و در آن میتوان مردمی با فرهنگ و آداب و رسوم متفاوت را در کنار هم دید. بازار همیشه شلوغ و پر رفت و آمد بوده و شور زندگی در بخش بخش آن به وضوح مشاهده می گردد. بازارگردی و خرید هم عضو ثابت سفر بوده و مورد علاقه گردشگران خصوصا بانوان هست. در بازارها و در کنار اجناس مختلفی که به چشم می آیند، تاریخ هم روایت می شود و فرهنگ جلوه گری می کند. اگر اهل تاریخ گردی نباشید، باز هم در سفر و فقط به قصد گردش و خرید که شده، سری به بازارها می زنید. پس، با ما در مقاله معروف ترین بازارهای سنتی ایران همراه شده تا شما را با شماری از برترین بازارهای سنتی ایران آشنا کنیم.

بازار بزرگ تهران

بازار بزرگ تهران در منطقه 12 شهرداری و در حد فاصل خیابان مولوی و 17 شهریور واقع شد. این بازار با اینکه بازاری قدیمی و سرپوشیده بوده، اما همچنان با توجه به اینکه بازارهای مدرن و پاساژهای شیک بوجود آمده اند، باز هم در بین مردم ارج و حرمت خاصی دارد و به عنوان قلب اقتصادی کشور به حساب می آید. از بخشهای موجود در این مورد از برترین بازارهای سنتی ایران میتوان به بازار کفاش ها، بازار زرگرها، بازار نجارها، بازار بین الحرمین، بازار مسجد جامع، بازار عباس آباد و بازار زید اشاره کرد. این بازار در تاریخ 2 آبان سال 1356 و با شماره 1540 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

ناصرالدین شاه اولین فرد بعد از آقا محمد خان قاجار بود که تحول عمده ای را در بازار بزرگ تهران بوجود آورد. وی با کمک یک شهرساز فرانسوی توانست به تهیه نقشه دارالخلافه ناصری بپردازد و به جرات میتوان گفت که این اثر بیشتر از همه مدیون ناصرالدین شاه است که توانست به آن رونق ببخشد. او به مانند اپراخانه های فرنگ، دستور ساخت عمارتی بزرگ را داد تا در نزدیکیش مراسم تعزیه و دیگر مراسم های رسمی برگزار شوند. بازار همواره و در طول ادوار گذشته به عنوار بزرگترین بازار کشور به حساب می آمده و در اتفاقات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی تاثیر بسزایی داشته است. حرکتهای سیاسی بزرگ از دل این بازار شکل گرفته و تاریخی پرفراز و نشیب در بطن آن نهفته است.

لازم دانستیم بدانید زمانیکه رضا شاه پهلوی به نوسازی شهرها پرداخت، رفته رفته تجار و افراد از بازار روی گردان شده و به محلات نوساز و شیک تر نقل مکان کردند و کمی از محبوبیت بازار تهران کاسته شد. انواع کارگاه های تولیدی، عمده فروشی ها، خرده فروشی ها و انبارهای کالا را میتوان در این بازار شلوغ و پر جنب و جوش از نزدیک مشاهده کرد و هر یک از کارخانه های تولید کننده بزرگ در این بازار که شاهراه اقتصادی بوده، برای خود به جهت ارتباط مستقیم با خرده و عمده فروشی ها نمایندگی دارند.

معماری بازار تهران بی نظیر و در نوع خود پیچیده هست و راهروهای پیچ در پیچ با هواکش های سنتی و طاق های ضربی از چشم اندازهای زیبا و دیدنی بازار به حساب می آیند. قسمتی از بازار دارای سقف بوده تا از مردم و کاسب ها در مقابل گرما و باران محافظت کند و البته در طول ادوار گذشته تغییرات اساسی در این بازار صورت گرفته اند. حمام ها، زورخانه ها، قهوه خانه ها و همچنین حسینیه های بازار نیز معماری خاصی دارند و به مرور زمان که بازار گسترش یافت، راسته هایی تازه ساخته شدند که در هر کدام از این راسته ها کالایی خاص عرضه شد. در واقع، هر یک از این بخشها حکم یک بازارچه و بازار را دارند و برای خودشان صاحب تکیه عزاداری، مسجد و حمام شدند.

همه راسته ها و بازارچه های بازار تهران که به مرور زمان بوجود آمده اند، روی هم تشکیل بازاری بزرگ را داده که قلب تپنده اقتصاد ایران بوده و مساحتی در حدود 105 هکتار را شامل می شود. طاق ها و گنبدهای آجری که در بازار وجود دارند، سقف های گچ کاری شده و پوشش های ضربی و یزدی در نوع خود دیدنی و جالب توجه به شمار می آیند و هر گردشگر علاقمندی را به حیرت وا می دارند. از مهمترین خریدهایی که می توانید در آن انجام دهید، میتوان به کشمش و انگور شهریار اشاره کرد که مرغوب ترینشان در این قسمت شهر عرضه می شوند. در راسته چهار سوق بازار هم می توانید انواع سبزی های خشک و تازه و سوهان را با کیفیت عالی تهیه نمایید.

همچنین، اگر قصد خرید البسه کرده اید، می توانید به راسته جعفری رفته که بسیار شلوغ و پر ازدحام هست. شال، کلاه، روسری و دستکش را می توانید از راسته جعفری با قیمتی مناسب و کیفیت عالی تهیه نمایید و برای خرید طلا و جواهرات کافی است به راسته زرگرها نگاهی بیندازید. همچنین، لوازم خانگی خود را می توانید از قسمت حاج الدوله تهیه کنید که قیمتی باورنکردنی نسبت به خارج از بازار دارد.

• آدرس: میدان پانزده خرداد
• ساعات کار: همه روزه به جز جمعه ها از ساعت 9 صبح الی 18

بازار سنتی اراک

بازار اراک یکی از بناهای نخستین شهر است. مجموعه بزرگ بازار اراک شامل حمام، مسجد، مدرسه، آب انبارها، گذرها و کاروانسراها بوده و در زمان فتحعلی شاه قاجار و توسط یوسف خان گرجی در بافت مرکزی سلطان آباد (نام قدیم اراک) بنیان گذاشته شد. این بازار به مرکزیت چهارسوق دارای دو مسیر شمالی جنوبی و شرقی غربی بوده و از چهار جهت به دروازه های قدیم شهر متصل میشد. بازار اراک براساس طرحی از پیش اندیشیده احداث شده و برخلاف بازارهای دیگر، مسیر آن به صورت آزاد و منحنی نیست بلکه مسیرها منطم و دارای تقارن هندسی هستند. راسته بازار با گذرهای متعددی که آن را قطع می کند، اساس بافت شطرنجی شهر سلطان آباد قدیم را ساخته بود.

بازار سنتی اراک دارای دو محور عمود بر هم بوده و گذرهای فرعی عمود بر دو گذر اصلی ساخته شده اند. به علت معماری خاص بکار رفته در ساخت بنای بازار، هوای داخل بازار در زمستان گرم و متبوع و در تابستان علی رغم سر پوشیده بودن بسیار خنک هست. مساحت کل مجموعه بازار بالغ بر 14 هکتار است. در قدیم هم در چهار طرف بازار 4 دروازه به نامهای دروازه قبله، دروازه راهزان، دروازه شهرجرد و دروازه حاج علی نقی وجود داشته که در گذر زمان از بین رفته اند. در ساخت این مجموعه بیشتر از آجر استفاده شده و ملات گچ، آهک و خاک رس نیز مکمل بنای بازار هستند. برای استحکام بنا هم از تیرچه چوبی استفاده شده است. در پای ستون ها صفحات و ورق های منجمد مسی و سربی دیده می شوند.

سقف آن به صورت گنبدی بوده و در نمای پشت بام گنبدها در دو محور شمالی جنوبی و شرقی غربی به صورت ممتد دیده می شوند که گنبد مربوط به چهارسوق یا همان محل تلاقی دو محور بزرگتر و متمایزتر از باقی گنبدهاست. در مرکز هر گنبد نورگیر چند ضلعی تعبیه شده که علاوه بر نقش نورگیری، کار تهویه را نیز بر عهده دارد. بازار سنتی اراک در تاریخ 10 آبان 1355 با شماره 1285 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.

• آدرس: خیابان امام
• ساعات کار: همه روزه از ساعت 7:30 صبح الی 21

بازار قیصریه اصفهان

بازار قیصریه در زمان شاه عباس صفوی از روی بازار قیصریه لار الگوبرداری شده و یکی از قدیمی ترین و بزرگترین بازارهای خاورمیانه هست. امتداد بازار به مسجد جامع و سپس به بازار عریان منتهی می شود. تا نیم قرن پیش هم رشته های طولانی و متعددی این بازار را به بازارهای دروازه طوقچی، بازار غاز و میدان وصل می کرد. از انشعابات دیگر آن، بازار ریسمان و مدرسه کاسه گران است. مجموعه آثار تاریخی مانند مدرسه ملا عبدالله، مسجد جارچی باشی، مدرسه صدر، مدرسه نیماورد و کاروانسراهایی از عهد صفویه و قاجاریه و حمام هایی از عصر صفویه هم بر اهمیت تاریخی آن افزوده اند.

بازاری است در بافت تاریخی اصفهان که عمدتا به فعالیت فرش فروشان اختصاص دارد. بازار در دو طبقه مرتفع ساخته شده که طبقه بالا به امور دفتری و بازرگانی اختصاص داشت و در طبقه پایین مغازه های اصناف گوناگون در کنار هم مستقر بوده اند. از این بازار بزرگ و مجلل بازارهای دیگری منشعب می شدند که برخی از آنها هنوز هم فعال بوده و به مشاغل مختلف اختصاص دارند. بر روی سقف آن گنبدهایی تعبیه گشته و در انتهای گنبدها نورگیرهایی برای تامین روشنایی و تهویه هوا در نظر گرفته شده اند.

در وسط بازار قیصریه محوطه بزرگ گنبدی شکلی وجود دارد که گنبد زیبای آن مشهور است. در غرب بازار نیز کاروانسرایی زیبا بچشم میخورد که دو طبقه داشته و در دو طبقه آن حدود 148 حجره وجود دارد. در شرق آن هم ضرابخانه ای بچشم میخورد که در حال حاضر به تجارت خانه تبدیل شده و در آن اقلام مختلفی مثل انواع و اقسام پارچه ها، قلمکاری های اصفهانی و کالاهایی این چنینی به فروش می رسند.

• آدرس: شمال میدان نقش جهان
• ساعات کار: همه روزه از ساعت 10 صبح الی 21

بازار یزد

در قرن 5 و 6 قمری که در یزد عصر تحول و پیشرفت محسوب میشد، بازارهایی ساخته شدند که درون حصار شهر و در امتداد مهمترین اصلی شهر قرار داشتند. با گسترش و تغییر حصار شهر، محل بازارها در طول زمان تغییر یافته و در قرون متمادی و با توجه به اقتصاد کشور، وضعیت بازار یزد نیز تغییر کرد. آنچه امروز به عنوان مجموعه بازارهای قدیمی یزد می شناسیم، مجموعه معماری شهری گسترده ای بوده که در جنوب برج و باروی شهر واقع شده و یکی از بهترین جاهای توریستی یزد بحساب می آید. در دوره پهلوی بر اثر احداث خیابان قیام، این مجموعه به دو نیمه شمالی و جنوبی تقسیم شد و جز جدایی ناپذیر شهر هست.

این مجموعه که نبض اصلی شهر هم محسوب می شود، دارای فضاهای اصلی مثل بازار ارسی دوزها، بازار محمد علی خان و بازار پنجعلی بوده که خراب شده اند. بخش شمالی آن در حال حاضر رونق بیشتری داشته و بیشترین اجناسی که در آن خرید و فروش می شوند، شامل پارچه، شیرینی های یزدی، طلا و فرش است. این بخش به قیصریه معروف بوده و بین میدان و مدرسه خان قرار دارد. دو در چوبی باارزش در این بازار هست که به وسیله همین دو در بازار بسته می شود. ‏قدیمی ترین بخش بازار هم بازار حاجی قنبر بوده که از قرن نهم هجری به یادگار مانده و جزئی از مجموعه امیر چخماق هست.

• آدرس: جنوب برج و باروی شهر یزد
• ساعات کار: همه روزه از ساعت 7 صبح الی 18

بازار وکیل شیراز

بازار وکیل یکی از زیباترین دستاوردهای معماری بوده که هنر، زیبایی، فکر و خلاقیت مردم ایران و شیراز را به رخ جهانیان می کشد. قرار گرفتن این بنا در کنار حمام وکیل و مسجد وکیل بیشتر پرده از زیبایی های آن بر می دارد. بازار وکیل شیراز که از قدیمی ترین بازارهای شهر بوده، برای برطرف کردن نیازهای داد و ستد میان مردم در سال 1172 تا 1193 و به دستور کریم خان زند بنا شد. معمارها بازاری را طراحی کردند که بسیار شبیه به بازار قیصریه لار هست اما تفاوت نسبتا مهم و بزرگی که داشته، مساحت و عرض نسبتا بیشترش بود. این اثر از مصالحی همچون آهک، گچ و آجر ساخته شده و ستونهایش نیز از جنس سنگهای تراشیده شده اند که همین امر باعث شد تا به یکی از مستحکم ترین بازارهای شیراز و ایران تبدیل شود.

بازار وکیل شیراز دارای دو ضلع است؛ راسته بزازان در ضلع شمال به جنوب واقع شده که محل اسکان بزازان و پارچه فروش ها جهت خرید و فروش پارچه های متنوع از هر رنگ، نوع و جنسی هست. در شمال شرقی این ضلع هم چندین و چند مهمانسرای قدیمی وجود دارند که از داخل بازار میتوان وارد آنها شد. ضلع دیگر یعنی ضلع شرق به غرب این بازار، خود به چندین بخش تبدیل شده و برای خرید عالی است. بخش اول، بخش شمشیرگرها بوده که از 22 مغازه تشکیل شده و برای ورود به آن میتوان از در جلوی مسجد وکیل استفاده کرد. بخش دوم هم بخش ترکش دوزها بوده که در بخش باختری واقع است. این بخش عنوان مرکز فروش فرش های ایرانی را با 10 جفت مغازه یدک میکشد. بخش سوم، بخش علاقه بندان بوده که در 19 جفت مغازه آن عطاری های متعددی یافت می شوند.

آهک، آجر و مخلوط هایی از گچ مواد سازنده بازار وکیل شیراز هستند. دلیل زیبایی آن، سقف چهار سوق بوده که رابط بین دو ضلع ذکر شده و با معماریش دل می برد. این بازار از سه فضا و بخش جداگانه تشکیل شد. چهار سوق که در تقاطع ضلع های صلیبی بوده و دارای طاقهای x و محکمی هست، در پایینشان چندین ترنج کاری برجسته دیده شده که بر روی هشتی ها ساخته شده اند. همچنین، درون این هشتی ها مغازه هایی وجود دارند. مغازه ها در دو طبقه به همراه پستو بوده که ارتفاع موجود در پای مغازه ها هم به خاطر ممانعت از آسیب نم و رطوبت زمین به آن هاست.

همچنین، در جلوی سکوی مغازه ها نیز ترنج کاری هایی تعبیه شده اند. برگردیم به چهار سوق بازار وکیل در شیراز، در پایین آنها حوضچه مرمری کوچکی وجود دارد که تغذیه اش از آبراهی از جنس ساروج و آجر است. این آبراه از زیر بازار ترکش دوزها گذر می کند. چندین و چند دریچه در زیر سقف های محیط بازار وکیل آرامیده اند. این دریچه ها که بعد از دوباره سازی از بین رفته اند، وظیفه رساندن نور و هوای کافی به داخل سوق ها را بر عهده داشته اند.

بازار وکیل همچنان کاربرد خود را حفظ کرده و افراد زیادی برای تامین نیازهای خود به این بازار مراجعه می کنند. اجناس این بازار متفاوتند؛ ادویه جات، فرش، پارچه هایی رنگارنگ و زیبا که شاید بتوان گفت نظیر ندارند. اگر علاقمند به زیورآلات قدیمی و تزئینی هستید، سرای مشیر را از دست ندهید، زیرا هم زیباترین زیورآلات را دارد و هم بنایی تاریخی است با معماری خیره کننده.

• آدرس: خیابان زند، ضلع شرقی میدان شهرداری
• ساعات کار: همه روزه به جز جمعه ها ساعت 7:15 صبح الی 22:15

بازار بزرگ تبریز

بازار بزرگ تبریز که بزرگترین بازار ایران هست و از معماری آجری ویژه ای بهره می برد، بسیار مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی قرار دارد. در سال 1193 هجری قمری، بازار بزرگ تبریز بر اثر زلزله تقریبا به ورطه نابودی کشانده شد ولی به کمک بازاریان متعهد تبریزی و همکاری عباس میرزا این بازار سرپا شد و بخش های مختلف آن بازسازی گشت. در سال 2010 میلادی هم بازار تبریز به واسطه تاریخ پرشکوه خود در سازمان جهانی یونسکو به ثبت رسید تا برای آیندگان حفظ شود.

بازار بزرگ تبریز دارای دو بخش اصلی و مهم است که این دو بخش راسته شمالی جنوبی و شرقی جنوبی هستند. از دیگر اجزای این مورد از برترین بازارهای سنتی ایران هم که باید به آنها اشاره داشت، راسته های کوچک و غیر اصلی است. بازار بزرگ تبریز فقط به عنوان یک بازار معمولی مطرح نیست بلکه از دیدنی های دیگری هم بهره می برد. از جمله این جذابیت ها میتوان به معماری بسیار زیبا و به هم مرتبط آجری، گنبدهای تاریخی و طاق های بلند ارتفاع، شکل ویژه حجره ها و مغازه ها، تیمچه های زیاد، مدارس و مساجد فراوان و شغل و پیشه های گوناگون اشاره داشت.

بازار بزرگ تبریز یکی از بهترین محل ها برای تجارت هست. علاوه بر آن، بازار تبریز از مهمترین بازارهای شرقی و اسلامی است. سندها و شواهدی که توسط تاریخ شناسان در بازه زمانی سده چهارم هجری قمری تا اوایل حکوت قاجار به اثبات رسیده و همین اطلاعات موجب رسیدن به گذشته کهن این مکان شده، نشان دهنده این مسئله بوده که بازار تبریز بزرگترین بازار ایران و یکی از مهمترین و زیباترین بازارها با معماری کهن و تاریخی هست. وجه تمایزی که این بازار مسقف را از دیگر بازارها جدا کرده، ارتفاع کوتاه سقفش هست به گونه ای که ارتفاع سقف تا زمین به 6 متر حدودا می رسد و در مقایسه با بازارهای نواحی بیابانی، سقفی کوتاه تر دارد و همچنین عرض بازار تبریز حدودا بین 4 الی 5 متر هست. از بخشهای جالب این بازار میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

• تیمچه مظفریه: در سال 1305 هجری خورشیدی بنای تیمچه مظفریه بنا گردید. این بنای زیبا و تاریخی توسط یکی از تاجران آن زمان یعنی حاج شیخ جعفر قزوینی ساخته و برای گرامیداشت حضور ولیعهد، مظفرالدین میرزا این بنای زیبا تیمچه مظفریه نامیده شد. البته، ناگفته نماند که این تیمچه در زمان ناصرالدین شاه بنا شد.
• بازار و کاروانسرای امیر: یکی از جذابیت های شهر تبریز بازار امیر هست. این بازار یکی از تیمچه های زیبا و با معماری خاص ایرانی اسلامی بوده که به بهترین شکل ممکن بنا شده است. کاروانسرای امیر هم در بازار تبریز واقع شد. این کاروانسرا از دیرباز یکی از زیباترین و باشکوه ترین کاروانسراهای بازار تبریز بوده و محل تجارت، بارگیری و باراندازی است.
• مسجد جامع بزرگ بازار تبریز: از جاذبه های مذهبی بزرگترین بازار ایران میتوان به مسجد جامع بزرگ اشاره نمود. این مکان مذهبی که محل گردهمایی برای موضوعات عبادی سیاسی است، از معماری و طرح های زیبای ایرانی اسلامی بهره می برد.
• موزه خانه مشروطه: در قسمت غربی بازار تبریز موزه خانه مشروطه قرار دارد. این موزه یکی از جالب ترین بخشهای بازار محسوب می شود و حقایق تاریخ مشروطه ایران و فعالیت مردم شهر تبریز را با سندها و عکسها به نمایش میگذارد.

از دیگر جاهای دیدنی آن هم میتوان به بازار کفاشان، بازار امیر، راسته بازار، یمن دوز بازار، بازار حلاجان، قیزبستی بازار، بازار سراجان، راسته کهنه، بازار کلاهدوزان، دلاله زن بازار، بازار مسگران، بازار حاج محمد حسین، بازار مشیر، بازار میرابوالحسن، رنگلی بازار، بازارچه دوده چی، بازارچه خیابان، بازار صفی و بازار صادقیه اشاره داشت.

• آدرس: خیابان جمهوری اسلامی
• ساعات کار: به جز سه شنبه ها و جمعه ها از ساعت 6:30 صبح الی 21

بازار سنتی کرمانشاه

با اینکه حدود 200 سال از عمر بازار سنتی کرمانشاه می گذرد اما هنوز معماری زیبا و چشم نوازش دلیل اصلی بازدید از آن بوده و با وجود بازارهای جدید هنوز هم بخش اصلی اقتصاد شهر را تشکیل می دهد. بازار سنتی کرمانشاه در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار ساخته شده و در زمان خودش طولانی ترین بازار سرپوشیده خاورمیانه به شمار می رفته است. در این بازار قدیمی چند راسته مثل بازار زرگرها، مسگرها، علافخانه، کلوچه پزها، صراف ها، آهنگرها، بزازخانه کهنه و نو وجود دارند که در آنها فعالیت های مختلفی صورت می گیرند.

بازار سنتی کرمانشاه هم اکنون به علت عبور خیابان های اصلی شهر به چهار قسمت تقسیم شده و از راسته های آن میتوان به راسته زرگرها، تاریک بازار (ادویه فروش ها)، بازار یهودی ها (بازار اسلامی)، مسگرها، بزازخانه و توپخانه اشاره کرد. با ورود به آن، در تاریخ مردم کرد غرق خواهید شد. پس اگر اهل تاریخگردی باشید، این بازار می تواند تجربه جالبی برای شما به حساب آید.

• آدرس: میدان انقلاب، خیابان مدرس
• ساعات کار: همه روزه از ساعت 8 صبح الی 21:30

بازار قم

مجموعه بازار قم مربوط به دوره صفویه و دوره قاجار بوده و در بافت قدیمی شهر، در جوار محله عربستان و در قلب منطقه تاریخی خیابان آذر واقع شد. این اثر در تاریخ 16 آذر 1376 با شماره ثبت 1937 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بازار نو هم در دوره ناصرالدین شاه به سبب گسترده شدن بازار در این دوره پدید آمد. بد نیست بدانید که این بازار قدمتی 400 ساله داشته و کاروانسراهای بسیاری را در دل خود جای داده است. سراهای موجود در این بازار همگی به صورت مجتمع های تجاری سرباز یا به بدون سقف هستند و در آن تجارت و داد و ستد امر رایجی است.

این مورد از معروف ترین بازارهای سنتی ایران معماری خیره کننده ای داشته و مورد توجه گردشگران داخلی و خارجی بسیاری قرار می گیرد. تیمچه بزرگ بازار قم هم یکی از بخش های دیدنی آن به شمار می رود. تیمچه بزرگ بازار قم یکی از زیباترین تیمچه های موجود در سطح کشور بوده که دارای سقف ضربی شکل است. تیمچه بزرگ قم در قسمت شمالی راسته بازار نو بوده که طراحی هنرمندانه ای دارد و معمار این شاهکار هنری حسن قمی معروف به معمار باشی است. تیمچه بزرگ از دو بخش اصلی و تیمچه سرا بنا گشته و همچنین دارای دو ورودی هست.

طاق این تیمچه 15 متر ارتفاع دارد و طول دهانه آن به چیزی حدود 16 متر می رسد. یکی از محصولاتی که در تیمچه بزرگ به فروش می رسد، فرش است که به نوعی بی مثال ترین محصول بشمار می آید. تیمچه بزرگ قم از بخشهایی مانند شاه نشین تیمچه قم، سقف تیمچه و حجره و غرفه ها شکل گرفته که بسیار دیدنی هستند.

• آدرس: در قلب منطقه تاریخی خیابان آذر
• ساعات کار: همه روزه به جز جمعه ها از ساعت 10 صبح الی 21:30

بازار ری

بازار ری مربوط به اواخر دوره قاجار است و در کنار حرم عبدالعظیم واقع شد. این اثر در تاریخ 2 اسفند 1376 با شماره 1967 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. بازار ری در زمان صفویه ساخته شده و در زمان قاجاریه به فرمان امیرکبیر بازسازی شده است. این بازار متشکل از دو راسته بازار بوده که در محل تلاقی خود تشکیل یک چهار سوق را می دهند. این محل از قدیم الایام یکی از مراکز فروش ادویه، داروهای سنتی و کالاهای تجاری بوده که توسط بازرگانان از طریق جاده ابریشم وارد ری می گردید. این اثر دارای ساختاری متشکل از گچ، آجر، خشت و گل بوده و از نظر قدمت متعلق به حدود 500 سال پیش است.

• آدرس: جنب حرم حضرت عبدالعظیم
• ساعات کار: همه روزه از ساعت 8 صبح الی 23

بازار سنتی کاشان

در تقاطع خیابان بابا افضل و میدان کمال الملک، بازار سنتی کاشان قرار دارد. این بازار با طاق های چشمه ای و گنبدهای کوچک به هم پیوسته ای که دارد، از سایر بازارها متمایز شده و یادگاری از سه دوران تاریخی صفویه، زندیه و خصوصا قاجار است. بازار سنتی در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار تاسیس شد و دلیل آن ثبات فوق العاده ای بود که در اوضاع سیاسی و صنایع ملی کشور وجود داشت. تمامی این موارد نیز سبب شد که در این بازار کاروانسرا، تیمچه و بازارچه های متعددی ساخته شوند. یکی از مهمترین بناهایی که در این بازار وجود دارد، بازار نو مسگرها و فرخ خان امین الدوله غفاری بوده که به دلیل طراحی خوب و بی نظیری که داشت، در کل ایران همتا نداشته است.

بیش از صد و بیست دکان کوچک و بزرگ با ایوان جلو و بالاخانه از دروازه دولت یا میدان شهرداری کنونی تا میدان فیض و مقابل مسجد میدان نیز ساخته شده است. در فاصله بین دکانها هم چندین کاروانسرای وسیع در مقابل یکدیگر با چهارسوهای بلند و سقف دار نیز بنا گشت. انتهای هر دکان به صحن کاروانسراها در داشته و پنجره و نورگیر نیز دارند. در سال 1288 و زمانی که فرخ خان فوت کرد، بازار نو مسگرها رو به نابودی رفت و تا دوران پهلوی و ساخته شدن خیابانهای شهری در کاشان، سرتاسر بازار نو نیز خراب شد و آخرین آثار آن نیز ناپدید گشت.

تعداد زیادی از بازارهای موجود در آن در حال حاضر از بین رفته و از جمله بازارچه های بزرگ و معروف قدیمی که عموما به اصطلاح محلی ها به آنها گذر یا گذرگاه نیز گفته می شوند، کم و بیش تعدادی باقی مانده که به ترتیب نام آنها گذر دروازه اصفهان، گذر سرپره، گذر پنجه شاه، گذر امامزاده حبیب بن موسی و گذر پای قپان است. بازار سنتی کاشان در دوران صفویه نیز در اوج و رونق بود بخصوص زمان حکومت شاه عباس اول که جهانگردان زیادی به این بازار سر می زدند و خرید و فروش بسیاری در آن انجام میشد. اما رفته رفته از اهمیتش کاسته شد و بازار فعلی کاشان روی بقایای بازار قدیم ساخته شده است.

از دیگر جاذبه هایی که در بازار سنتی کاشان وجود دارد، کاروانسراهایی بوده که در آن ساخته شده و از بین آنها کاروانسرای ذغالی ها، کاروانسرای نو و میرپنج از مهمترین ها هستند. در این بازار علاوه بر راسته بازارهای اصلی مثل مسگرها، زرگرها، کفاش ها، بزازها و بازارچه های میانچال، ملک، ضرابخانه و رنگرزها، مساجد، بقاع، کاروانسراها، تیمچه ها، حمام ها و آب انبارهای متعددی وجود داشته که هر کدام از آنها در دوران خاصی ساخته شده اند. از جمله مواردی که می توانید حین بازدید از این بازار تهیه کنید هم فرش، صنایع دستی و سوغات کاشان هست.

• آدرس: خیابان بابا افضل
• ساعات کار: همه روزه به جز جمعه ها از ساعت 9:30 صبح الی 20:30

بازار قزوین

بازار قزوین یکی از مکان های دیدنی شهر است. پیشینه بازار در قزوین به یک هزار سال پیش می رسد و با گذشت زمان این مورد از معروف ترین بازارهای سنتی ایران تا دوره صفوی رشد می کند. در این دوره، با انتخاب قزوین به عنوان پایتخت ایران و پس از آن با ساخت طرح های قابل توجهی در دوره قاجار مانند کاروانسرای سعدالسلطنه در همجواری بازار به علت قرار گرفتن شهر قزوین در محور ارتباطی پایتخت به غرب و شمال ایران، ارزش فوق العاده ای به آن داده می شود. مجموعه بازار کنونی به دوره صفویه نسبت داده شده و قسمت اعظم بناهای کنونی آن در دوران قاجار ساخته شد.

در دوره صفویه محیط بازارها وسعت یافته اند و هر بازار به صنفی خاص تعلق داشته است. در گذر هر کدام از این بازارها، مسجد، حمام، سراها، تیمچه ها و قیصریه های وجود داشته که از این میان، تیمچه ها مرکز تجارت و قیصریه محل صنعتگران بوده است. بازار قیصریه قزوین با طاق های آجری و ارتفاع بسیار زیاد بخشی از بازار قزوین است که دارای چهار دروازه بوده و هنوز آثار آن به جای ماند. درب شمالی به تیمچه سرباز، درب جنوبی به تیمچه سرپوشیده، درب شرقی به سرای وزیر و درب غربی هم به چهارسوق کوچکی متصل می شود. مهمترین فضاهای بازار قزوین عبارتند از مسجدالنبی (مسجد شاه)، کاروانسرای سعدالسلطنه، کاروانسرای وزیر، سرای حاج رضا، سرای رضوی، تیمچه های روباز و سرپوشیده از جمله درویش مهدی، حاج محمد تقی و راسته قیصریه.

• آدرس: خیابان امام خمینی
• ساعات کار: همه روزه از ساعت 8 صبح الی 21

بازار اردبیل

بازار اردبیل در دوره سلجوقیان بنا شده و در تاریخ 27 مرداد 1364 با شماره 1690 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. این بازار در دوران صفویه بسیار رونق داشته است. بازار اردبیل دارای طاق نماهای جانبی و گنبدهای ساده بوده که در دوره های صفوی و قاجار بازسازی و مرمت شده است. راسته های این بازار هم شامل راسته اصلی بازار (راسته بازار)، راسته پیر عبدالملک، راسته قیصریه، راسته کفاشان، راسته غلامان، بازار زرگران، بازار سراجان، بازار خراطان، بازار قصابان، بازار بقالان، بازار کلاه دوزان، بازار علافان، بازار پنبه فروشان، بازار پارچه فروشان، بازار مسگران، بازار چاقو سازان و...می گردد.

بازار اردبیل که در قرن ششم قمری بنا نهاده شده، درست در مرکز شهر کهن اردبیل واقع گشته است. این بازار به علت عبور خیابان امام خمینی در نیم قرن پیش از میان بازار به دو قسمت تقسیم شد. بازار اردبیل از شمال به میدان امام حسین (تازه میدان)، از جنوب به خیابان های آیت الله طالقانی، بلوار آیت الله مروج اردبیلی و میدان فجر، از شرق به خیابان آیت الله کاشانی و از غرب به خیابان ناصرلی صوفی منتهی می شود. همچنین، مسجد جامع و مسجد اعظم اردبیل هم در داخل بازار اردبیل واقع شد. از مواردی هم که می توانید از این جاذبه بخرید، به صنایع دستی، ظروف مسی، حلوای سیاه اردبیل، ادویه و انواع سفالینه ها اشاره می کنیم.

• آدرس: خیابان امام خمینی
• ساعات کار: همه روزه از ساعت 9 صبح الی 21

بازار همدان

بازار همدان مانند بازارهای اغلب شهرهای قدیمی مسقف بوده و از سبک معماری اسلامی برخوردار هست. این بازار به خاطر قرار داشتن در مسیر یکی از جاده های اصلی جاده ابریشم، از قرن ها پیش یکی از مراکز مهم مبادلات تجاری به شمار می آمد. بازار همدان حدود 30 راسته بازار و 24 سرا داشته که فقط تعدادی از آنها مسقف هستند. این بازار متعلق به دوره قاجار بوده و در مرکز شهر قرار دارد. هر بخش از آن هم مختص یک نوع مال التجاره یا پیشه ورانی است که دارای حرفه مشترکی هستند. از این رو، مردم بر حسب احتیاجات خود می دانند که به کجا مراجعه نمایند.

از راسته های دیدنی آن میتوان به کاه فروش ها، آهنگری، پالاندوزها، پیغمبر، چاقو سازها، حکیمخانه، حسین خانی، حاج فضل الله، حلاج خانه، حلبی سازها، دباغ خانه، رزین برها، زغالی ها و...اشاره داشت.

• آدرس: محدوده خیابان های باباطاهر، اکباتان و شهدا، در مجاورت میدان امام خمینی
• ساعات کار: همه روزه از ساعت 9 صبح الی 20

بازار خوی

بازار خوی مربوط به دوره صفویه بوده و مابین خیابان طالقانی و امام واقع شد. این اثر در تاریخ 24 خرداد 1366 با شماره 1728 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید. بازار خوی مرکز تجاری دوره صفویه آذربایجان بوده و دومین بازار بزرگ ایران بشمار می رود. عمده صادرات آن هم به علت قرار گرفتن در جاده ابریشم بوده که نفت را با شتر از قفقاز به بازار خوی انتقال می دادند و از آنجا به بازارهای ارومیه، تبریز و…صادر می کردند. تاریخ احداث بازار فعلی در دوره صفویه به بعد بوده و بیشتر قسمت های آن به دستور عباس میرزای قاجار و توسط امیر احمد خان دنبلی در اوایل دوره قاجار ساخته شده است. در بعضی از قسمت های آن هم مخصوصا در چهارسوها، تزئینات کشه چینی آجر دیده می شوند.

• آدرس: ضلع جنوب شرقی چهارراه مرکزی، خیابان طالقانی
• ساعات کار: همه روزه به جز جمعه ها از ساعت 7 صبح الی 22

بازار سنندج

بازار سنندج بازاری بزرگ در مرکز شهر سنندج است. این بازار قدمتی تاریخی دارد. نقشه بازار سنندج به شکل مستطیل بزرگ بوده و برخلاف تمام بازارهای ایرانی که به صورت خطی شکل گرفته اند، این بازار با الهام از پیرامون میدان نقش جهان اصفهان با شکل مستطیل بنا گشت. در وسط این مستطیل هم سراهای مختلفی جای دارند. متاسفانه، بازار بر اثر احداث خیابان انقلاب، به دو بخش مجزا تقسیم شده و اکنون بخشی از آن «آصف» و بخشی را سنندجی می نامند. از بازار سنندج هم فقط سه دروازه قدیمی باقی مانده است. بازار سنندج در سال 1375 توسط سازمان میراث فرهنگی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

سقف راسته بازار سنندج به صورت طاقی شکل بوده و طاق و گنبد از سنگ، خشت و آجر شکل گرفته اند. با وجود مراکز خرید جدید، این بازار همچنان موقعیت و ارزش خودش را از لحاظ تجاری حفظ کرده است. در بازار سنندج میتوان شور و حیات را کاملا احساس کرد. پیر و جوان و زن و مرد با پوشیدن لباسهای محلی خود به گشت و گذار در این جاذبه مشغول هستند و آوای دلنشین موسیقی کردی همه جا به گوش می رسد. اگر دوست دارید که در کنار تهیه سوغات و خرید که به دلیل تنوع بالای مغازه ها به راحتی امکان پذیر هست، با مردم همنشینی کنید و با فرهنگ منطقه کردنشین ایران آشنا شوید، این بازار بهترین انتخاب هست.

• آدرس: دو طرف خیابان انقلاب
• ساعات کار: همه روزه به جز جمعه ها از ساعت 8 صبح الی 19